W wyroku z 29 czerwca 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny zabrał głos w temacie kryteriów porównywalności jakie nalży wziąć pod uwagę w trakcie analizy rynkowości dla pożyczek wewnątrzgrupowych.
Spór o wysokość oprocentowania
Istota sporu w sprawie rozpatrywanej przez NSA sprowadzała się do ustalenia, czy wysokość oprocentowania w wysokości 9% rocznie trzech pożyczek udzielonych podatnikowi w 2013 r. przez podmiot powiązany jest zgodna z warunkami rynkowymi, tj. czy niezależne, racjonalnie działające podmioty ustaliłyby oprocentowanie w takiej wysokości w porównywalnych warunkach.
W sprawie organ podatkowy stwierdził, że oprocentowanie pożyczki oparte o stałą stopę procentową w wysokości 9% jest nierynkowe. Organ wskazał, że przedłożona przez podatnika analiza danych porównawczych nie spełnia geograficznych kryteriów porównywalności, gdyż została sporządzona na podstawie danych na temat transakcji zawieranych w USA, Kanadzie oraz w niewielkim zakresie w Unii Europejskiej.
Organ przygotował własną analizę, w której uwzględnił tylko instrumenty finansowe udzielane podmiotom europejskim. Posiłkował się też danymi statystycznymi na temat oprocentowania kredytów dostępnymi na stronie internetowej NBP oraz informacjami uzyskanymi z banków na temat wysokości oprocentowania oraz prowizji i warunków pożyczek na finansowanie nabycia nieruchomości komercyjnych. Na podstawie przeprowadzonej analizy organ podatkowy określił rynkowe oprocentowanie takich pożyczek na 3,667%.
Kryteria porównywalności w przypadku pożyczek
Z decyzją organu podatkowego nie zgodził się podatnik i zarzucił mu m.in.:
- brak przeprowadzenia analizy porównywalności zgodnie z przepisami rozporządzenia,
- brak ustalenia wszystkich istotnych czynników porównywalności,
- uznanie, że analizę porównywalności może stanowić powołanie się na statystyki średniego oprocentowania publikowane przez Narodowy Bank Polski, lub dane o oprocentowaniu kredytów bankowych wynikające z odpowiedzi banków.
Najpierw Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie a następnie NSA podzieliły zarzuty podatnika. WSA w Warszawie wskazał, że oszacowanie dochodu z transakcji zawieranych przez podatnika z podmiotami powiązanymi musi być poprzedzone rzetelną analizą danych porównawczych. Zgodnie z ówczesnym stanem prawnym dokonując określenia wartości rynkowej odsetek należy uwzględnić wszystkie istotne okoliczności związane z konkretnym przypadkiem, a w szczególności:
- kwotę pożyczki (kredytu) oraz okres, na jaki została udzielona;
- charakter i cel pożyczki (kredytu);
- ryzyko i zabezpieczenie pożyczki (kredytu), z uwzględnieniem specjalnych warunków, jakie pożyczkodawca (kredytodawca) mógłby przyznać pożyczkobiorcy (kredytobiorcy) niezależnemu;
- walutę pożyczki (kredytu), ryzyko zmian kursów walut, kosztów środków zabezpieczających pożyczkę (kredyt) oraz środków ograniczających ryzyko zmiany kursów walut;
- wysokość prowizji.
W odniesieniu do zmiany kryterium geograficznego zdaniem sądu, organ podatkowy nie miał podstaw do zawężenia analizy wyłącznie do krajów UE, ponieważ zarówno Polska, UE, USA i Kanada należą do krajów wysoko rozwiniętych, których rynki finansowe są podobne. Zdaniem Sądu organ nie był uprawniony do powoływania się na statystyki NBP, co wynika z tego, że analiza przygotowana przez organ w oparciu o te dane statystyczne nie uwzględniała istotnych okoliczności transakcji, w tym ponoszonych ryzyk.
Wnioski dla podatników
Niedawne orzeczenie (II FSK 3050/19) Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje, że zarówno podatnicy jak i organy podatkowe powinni ostrożnie podchodzić do przygotowywanych analiz. Selekcja porównywanych instrumentów i określenie rynkowego poziomu oprocentowania powinno zostać poprzedzone określeniem wszystkich czynników porównywalności mających wpływ na warunki transakcji.
Dane pochodzące ze statystyk publikowanych przez Narodowy Bank Polski na temat średniego oprocentowania kredytów udzielanych przez banki nie pozwalają na uchwycenie czynników porównywalności, które mają wpływ na wysokość oprocentowania. Stąd podatnicy powinni z większą ostrożnością podchodzić do selekcji danych wykorzystywanych w analizach rynkowości dla pożyczek wewnątrzgrupowych.
Określając wysokość oprocentowania warto skorzystać z profesjonalnych baz danych takich jak baza Comparables. Bazy te zawierają szczegółowe dane na temat oprocentowania instrumentów finansowych jak i czynników mających wpływ na jego wysokość.
Umów się na prezentację oferty klikając: Umów Prezentację